O Piotrze Komorowskim - z Dziejopisu Żywieckiego
Andrzeja Komonieckiego

     " Zaptynęły tu cto nas, do Polskiej, te rzeki, któremi się różne domy herbują I niemi się wysoce urodzorry pan Piotr Komorowski, hrabia liptawski i orawski, a pan na Żywcu dziedziczny ze swoją familją pieczętował, który tu z Węgier z całą familiją do nas przybył i tu się w Żywcu rozrodzil, panujac na Żywcu, Ślemieniu i Suchej. Jego rodzaj przez lat sto pięćdziesiąt i dwa, aż do zastawy pana Mikolaja Komorowskiego, który Żywiec Konstancyjej królowej w szwśćkroć sto tysięcy ztotych zastawił A ponieważ Piotr Komorowski był i pisał się hrabią orawskim, słuszna też o Orawie jako pobliskim państwie a sąsiedzkim nieco opisac.
      To hrabstwo orawskie nazywa się Arvia, albo Arva. Jedni powiadają, że Orawą zowie się od rzeki Orawy, która plynie przez to hrabstwo, ale najpewniejsza od skały Arva nazywanej, na której Zamek Orawski zmurowarny jest i do tego zamku cała Orawa należy mając do siebie wsi jemu podległych 100 bez 3, to jest 97 i miasteczka 4, far 12, ról 1000. A ten Zamek Orawski, najwyższy na tej skale wierzchu, Arva rzeczonej samej, mieli zbudować templariusze, zakonnie niegdy będący, których zakon od Klemensa papieża V dla pewnych przyczyn roku 1310 zatracon i wygubion. Na którym zamku wysznim jest kapliczka i więzieni ciasne, gdzie Piotr Odrowcąż, wojewoda ruski a starosta twowski siedzial roku 1442, jako wyżej napisano jest. A ten zamek i hrabstwo dostalo się w dzierżawę i dziedzictwo Piotroi Komorowskiemiu, przy tym i Liptów, jemu pobliski. "
     " ... Matiasz król węgierski oburzyl się na Piotru Kamorvwskiego herbu Korczak, pana dostatniego na Węgrzech, założywszy nań przyczynę, iż on królewicza polskiego z Nitry wyprowadzil i do siebie przyjął i zachował, a w Podskę z Węgier doprowadził zemścić się na nim postanowil. Jakoż mu zamków siedm w Węgrzech zbudowanych, jednak Polsce i Śląskowi przyległych odebrał, to jest Iławę, Likawę, Hradek, Rozemberk, Żabiniec, Stary Hrad, święty Mikołaj w Liptowie tylko zawarlszy się Piotr Komorowski na Zamku orawskim, którego Matiasz król w ośm tysięcy złotych uspokoił w samym złocie. Skąd Piotr Komorowski do Polski z całą swą familiją się przeprowadził, gdzie pięknie był przyjęty i Żywiec mu miasteczko z szerokim państwem za życzliwość jego król Kazimierz Polski darowal. "


Komorowski Piotr herbu Korczak

     Komorowscy herbu Korczak wywodzili się z Komorowa w województwie belzkim w Małopolsce. Piotr Komorowski w roku 1469 otrzymał z rąk króla Węgierskiego Macieja Korwina tytuł hrabiowski i od tego czasu tytułował się hrabią na Orawie i Liptowie. W roku 1444 Piotr Komorowski znalazł się wraz z braćmi w obozie wyprawiającego się po koronę węgierską Władysława Jagielończyka, który powierzył mu starostwo spiskie. Wchodząc w przeróżne układy i koligacje z panami węgierskimi i królem polskim Kazimierzem Jagiellończykiem, nie gardząc rozbojem i łupieżami, posiadł na pograniczu polsko-słowackim olbrzymie fortuny, stając się prawdziwym "królem" ziem orawskiej i liptowskiej, leżących na pograniczu polsko-węgierskim. Był poddanym króla węgierskiego Macieja Korwina, ale pozostawał również w bliskich stosunkach z dworem królewskim na Wawelu. Brał udział w ekspedycjach zbrojnych przeciwko rycerzom - rabusiom Włodkowi i Bożywojowi Skrzyńskim.
     Duży wpływ na umocnienie jego pozycji w Polsce miała jego postawa w czasie nieudanej wyprawy 13-letniego królewicza polskiego po koronę węgierską. Relacjonując za Andrzejem Komonieckim było to tak: W roku 1471 po śmierci króla czeskiego Jerzego z Podiebradu, stany czeskie poprosiły króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka, aby syna swojego Władysława osadził na tronie czeskim. Król polski życzenie Czechów spelnił. Wasyście siedmiu tysięcy konnych i dwóch tysięcy pieszych rycerzy polskich w Pradze odbyła się uroczystość jego koronacji ku wielkiej radości pospolitego ludu. Dowiedziawszy się o tym, panowie węgierscy odstąpili od swojego znienawidzonego króla Macieja Korwina, wysłali do Krakowa poselstwo, by ten na tron węgierski przysłał swego drugiego syna, 13-letniego wówczas Kazimierza. Król prośbą nie pogardził i w asyście dwunastu tysięcy zbrojnych pod dowództwem Piotra Dunina wysłał królewicza do Węgier. Dowiedziawszy się o tym, Maciej Korwin przeciągnął swoich panów na swoją stronę częściowo przez zastraszenie, częściowo obietnicami. Gdy orszak przybył do Nitry na Słowacji, nie pojawił się tam żaden Węgier, a stancje dla wojska nie były przygotowane. Widząc to towarzyszący królewiczowi rycerze, którymi byli najemnicy niemieccy, rozpierzchli się i opuścili Węgry. Wojska Macieja Korwina obległy Nitrę. Wówczas to, pozostawionemu na łasce losu królewiczowi, pomoc swoją ońarował Piotr Komorowski, hrabia liptowski i orawski. Przy jego pomocy młody królewicz powrócił bezpiecznie do kraju. Było to dla króla Kazimierz wielkie poniżenie i wstyd, a zakończyło się wypowiedzeniem Węgrom wojny, do której nie doszło dzięki mediacji legata papieskiego Marka. Król węgierski Maciej Korwin postanowił ukarać Piotra Komorowskiego za pomoc, jaką udzielił młodemu królewiczowi. Pozbawił go wszystkich zamków orawskich wraz z przynależnymi doń 97 wioskami, 4 miastami, 12 farami i tysiącem ról. Wówczas to Piotr wraz z rodziną przeniósł się do podarowanego mu Żywca, do którego przynależały istniejące wówczas następujące wsie: Sporysz, Stary Żywiec, Pietrzykowice, Zabłocie, Moszczanica, Radziechowy, Cięcina, Łękawica, Rychwałd, Wieprz Mały, Wieprz Duży i Lipowa. Jako rekompensatę za utracone na Orawie dobra otrzymał starostwo barwałdzkie wraz z przynależnymi do niego wsiami: Barwałd, Stanisław, Gołuchowiec, Chocznia i Mikolaj kolo Wadowic. Zapisał mu również dożywotnio 100 grzywien z żup wielickich i bocheńskich, 3000 na zamku w Ojcowie i 2000 florenów węgierskich na zamku w Barwałdzie. Wypłacił mu również 100 grzywien jako zwrot kosztów podróży z Orawy do Łęczycy, gzie wówczas przebywał król polski. Przejściowo należał takżdo Komorowskiego Nowy Targ wraz z okolicą.
     Kiedy w roku 1476 sytuacja polityczna zmieniła się i doszło do sojuszu węgiersko-krzyżackiego przeciwko Polsce, zamki Komorowskiego - Żywiec, Barwałd i Szaflary nabrały dla Macieja Korwina dużego znaczeniastrategicznego. Wówczas to Maciej obietnicami zwrotu utraconych na Orawie zamków i dóbr usiłował nakłonić Komorowskiego do udostępnienia mu twierdz w Żywcu, Barwałdzie i Szaflarach. Komorowski miał się zgodzić na tę propozycję, ale obietnicy nie dotrzymał. Być może nie zdążył, gdyż zmarł pod koniec tegoż 1476 roku. Nie żyli już jego dwaj starsi synowie Aleksandęr i Piotr, pozostał Jan i dwie córki: Zofia, żona Mikołaja Buczackiego i Elżbieta, żona Rafała z Jarosławia, późniejszego marszałka wielkiego koronnego. Żywiec, Barwałd i Szaflary objął Mikołaj, brat Piotra, który podobnie jak jego potomkowie tytułował się hrabią na Liptowie i Orawie.
     O działalności Piotra Komorowskiego w stosunkowo krótkim okresie jego pobytu w Żywcu brak jest informacji. Może nie do końca pogodził się z losem utraty dóbr na Orawie i czynił starania o ich odzyskanie.

POWRÓT